การประยุกต์การหาค่าสูงสุดและค่าต่ำสุดของฟังก์ชัน
(max min application)

โจทย์ปัญหาเกี่ยวกับค่าสูงสุดหรือค่าต่ำสุด

การหาค่าสูงสุดและค่าต่ำสุดสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในการแก้ปัญหาได้อย่างหลากหลาย สิ่งสำคัญคือต้องพิจารณาเงื่อนไขของปัญหาให้ถูกต้อง หลักการทั่วๆ ไปในการแก้โจทย์ปัญหาเกี่ยวกับค่าสูงสุดและค่าต่ำสุดมีดังนี้

  1. ทำความเข้าใจกับปัญหาอย่างละเอียดถี่ถ้วน เพื่อให้ทราบแน่นอนว่าต้องการหาค่าสูงสุดหรือค่าต่ำสุด และกำหนดสิ่งที่ต้องการหาด้วยตัวแปร y และกำหนด x แทนสิ่งที่กำหนดค่าของ y
  2. เขียนสมการแสดงความสัมพันธ์ของ y และ x ในรูป y=f(x)
  3. ดำเนินการตามขั้นตอนการหาค่าสูงสุดสัมพัทธ์และค่าต่ำสุดสัมพัทธ์

 

ตัวอย่างโจทย์ปัญหาเกี่ยวกับค่าสูงสุดหรือค่าต่ำสุด

ตัวอย่างที่ 1

ต้องการนำรั้วที่มีความยาว 1,000 เมตร มาล้อมรอบพื้นที่ให้เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีด้านหนึ่งอยู่ติดกับแม่น้ำซึ่งไม่ต้องล้อมรั้ว จงหาความกว้างและความยาวของบริเวณที่สามารถล้อมรั้วแล้วได้พื้นที่มากที่สุด และพื้นที่มีค่าเป็นเท่าใด

จากโจทย์ เราสามารถวาดแผนผังพื้นที่ได้ดังนี้

สิ่งที่ต้องการคือพื้นที่ จึงกำหนดด้วย y แล้วให้ความกว้างของพื้นที่เป็น x (จะง่ายกว่าการให้ความยาวของพื้นที่เป็น x) จะได้ความยาวของพื้นที่เป็น 1,0002x

สร้างความสัมพันธ์ระหว่าง x กับ y

พื้นที่รูปสี่เหลี่ยม=ความกว้าง×ความยาวy=x(1,0002x)y=1,000x2x2

เมื่อได้ความสัมพันธ์ในรูปของ y=f(x) เราจึงสามารถดำเนินการตามขั้นตอนการหาค่าสูงสุดสัมพัทธ์หรือค่าต่ำสุดสัมพัทธ์ได้

จาก y=1,000x2x2

จะได้ y=1,0004x

ให้ c เป็นค่าวิกฤต จะได้ว่า f(c)=0

1,0004c=01,000=4c250=c

ตรวจสอบค่าที่ได้

y=4<0 แสดงว่า c=250 ให้ค่าสูงสุดสัมพัทธ์

ดังนั้น จะได้ค่าสูงสุดสัมพัทธ์คือ

y=x(1,0002x)=250(1,0002(250))=250(500)=125,000

ความกว้างของพื้นที่เป็น 250 เมตร ความยาวของพื้นที่เป็น 500 เมตร
พื้นที่ที่ได้เป็น 125,000 ตารางเมตร


 

ตัวอย่างที่ 2

กระดาษแข็งรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสยาวด้านละ 20 เซนติเมตร ต้องการตัดมุมทั้งสี่ออกเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสแล้วพับเป็นกล่องแบบไม่มีฝา จะต้องตัดกระดาษออกเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสยาวด้านละกี่เซนติเมตรเพื่อให้กล่องที่ได้มีความจุมากที่สุด และความจุดังกล่าวเท่ากับเท่าใด 

จากโจทย์ สามารถวาดรูปประกอบได้ดังนี้

สมมุติตัดกระดาษออกเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสความยาวด้านละ x เซนติเมตร จะได้กระดาษส่วนที่เหลือยาวด้านละ 202x เมื่อพับตามรอยเส้นประจะได้กล่องที่มีความจุ เขียนแทนด้วย y ดังนี้

ความจุ=ความกว้าง×ความยาว×ความสูงy=(202x)(202x)(x)=4x380x2+400x

จาก y=4x380x2+400x

จะได้ y=12x2160x+400

ให้ c เป็นค่าวิกฤต ดังนั้น f(c)=0

12c2160c+400=03c240c+100=0(3c10)(c10)=0c=103,10

ตรวจสอบค่าที่ได้

f(x)=24x160
f(103)=24(103)160=80<0
f(10)=24(10)160=80>0

ดังนั้น c=103 ให้ค่าสูงสุดสัมพัทธ์ และ c=10 ให้ค่าต่ำสุดสัมพัทธ์

ต้องการให้ความจุมากที่สุด ดังนั้น เลือก x=103

จะได้ y=[202(103)][202(103)](103)=16,00027

ต้องตัดกระดาษออกเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสที่ยาวด้านละ 103 เซนติเมตร

จะได้กล่องไม่มีฝาที่มีความจุ 16,00027 ลูกบาศก์เซนติเมตร 


 

ตัวอย่างที่ 3

พ่อค้าคนหนึ่งทราบว่าถ้าเขาตั้งราคาสินค้าอย่างหนึ่งชิ้นละ 20 บาท ในหนึ่งสัปดาห์เขาจะขายได้ 1,000 ชิ้น ถ้าเขาลดราคาลงชิ้นละ 1 บาท เขาจะขายสินค้าได้เพิ่มขึ้น 100 ชิ้นต่อสัปดาห์ ถ้าเขาลดราคาสินค้าลงชิ้นละ 2 บาท เขาจะขายสินค้าได้เพิ่ม 200 ชิ้นต่อสัปดาห์ เป็นเช่นนี้ไปเรื่อยๆ จงหาว่า เขาควรตั้งราคาสินค้าเท่าใดจึงจะได้เงินจากการขายมากที่สุด และรายได้เป็นเท่าไร

สมมุติให้ เขาลดราคาสินค้าลงชิ้นละ x บาท จะได้ราคาสินค้าชิ้นละ 20x บาท

ถ้าเขาลดราคาสินค้าชิ้นละ x บาท จะขายสินค้าได้ 1,000+100x ชิ้น

ให้ y แทนรายได้จากการขายสินค้า นั่นคือ

y=ราคาสินค้า×จำนวนชิ้น=(20x)(1,000+100x)=20,000+1,000x100x2

จาก y=20,000+1,000x100x2

จะได้ y=1,000200x

ให้ c เป็นค่าวิกฤต ดังนั้น f(c)=0

1,000200c=01,000=200c5=c

ตรวจสอบค่าที่ได้

f(x)=200

f(5)=200<0 แสดงว่า 5 ให้ค่าสูงสุดสัมพัทธ์

ดังนั้น f(5)=(205)(1,000+100(5))=(15)(1,500)=22,500

เขาต้องตั้งราคาสินค้าชิ้นละ 15 บาท จึงจะมีรายได้มากที่สุด และรายได้เท่ากับ 22,500 บาท 

 

 ในกรณีที่เราหาค่าวิกฤตได้เพียงค่าเดียว อาจไม่จำเป็นต้องตรวจสอบค่าวิกฤตว่าจะให้ค่าสูงสุดสัมพัทธ์หรือค่าต่ำสุดสัมพัทธ์ก็ได้

คำคล้าย : การประยุกต์การหาค่าสูงสุดและค่าต่ำสุดของฟังก์ชัน
Under Growing
"คลังความรู้" กำลังอยู่ในระหว่างการพัฒนา พี่ๆ กำลังทยอยเพิ่มบทความและปรับปรุงรูปแบบให้อ่านง่าย ใช้ทบทวนความรู้ได้จริง รีเควสหัวข้อ หรือมีข้อเสนอแนะ ทวีตมาคุยกับพี่ๆ ได้เลยจ้า
คอร์สแนะนำ
หนังสือแนะนำ
รายละเอียดการใช้งานคุกกี้

เพื่อประโยชน์และประสบการณ์ที่ดีในการใช้งานเว็บไซต์ของ บริษัท โอเพ่นดูเรียน จํากัด (“โอเพ่นดูเรียน”) โอเพ่นดูเรียนจึงใช้คุกกี้บนเว็บไซต์ของบริษัท ทั้งนี้ คุณสามารถศึกษาเพิ่มเติม เกี่ยวกับนโยบายคุกกี้ของโอเพ่นดูเรียนได้ที่ นโยบายคุกกี้ และคุณสามารถปฏิเสธคุกกี้ได้